بررسی اثرات اسکان عشایر بر وضعیت اقتصادی - اجتماعی دامداران و وضعیت مراتع (مطالعه موردی: شهرستان ماکو استان آذربایجان غربی)

چکیده امروزه، رشد سریع جمعیت و به تبع آن مشکلات اقتصادی– اجتماعی بیش از هر زمان دیگری باعث تخریب و تهدید منابع طبیعی تجدیدشونده از جمله جنگل و مرتع می شود. هدف این مطالعه، بررسی اثرات اجرای طرح اسکان عشایر بر وضعیت اقتصادی – اجتماعی بهره برداران اسکان شده و وضعیت مراتعی که تعدادی از بهره برداران آن زندگی مبنی بر اسکان را پذیرفته اند در شهرستان ماکو، استان آذربایجان غربی بوده است. 3 متغیر وابسته در این تحقیق شامل "رضایت مندی اقتصادی بهره برداران از اجرای طرح اسکان عشایر"، " رضایت مندی اجتماعی بهره برداران ناشی از اجرای این طرح"، و "کاهش تخریب مراتع با اجرای طرح اسکان عشایر از دیدگاه بهره برداران" می باشند. بهره-برداران طرح اسکان عشایر در 9 سامان عرفی نمونه آمار را تشکیل می داده‏اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه و نمونه-گیری با روش تصادفی ساده بود. 90 پرسشنامه که از بهره-برداران اسکان شده حاصل شد با استفاده از فرمول کوکران تکمیل شد. برای تعیین وضعیت مراتع مورد مطالعه از روش شش فاکتوری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش‏های همبستگی و مدل رگرسیونی لاجیت استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که عوامل تعداد بهره بردار، تعداد دام، میزان سواد، شغل اصلی و فرعی تأثیر مثبت و معنی داری در اجرای طرح اسکان عشایر دارد و متغیر سهم بهره بردار از مرتع، درآمد سالیانه و تعداد دام تأثیر منفی و معنی داری در رضایت مندی بهره-برداران از اجرای طرح اسکان داشته اند. بطوریکه با کاهش تعداد دام، مساحت مرتع و درآمد سالیانه تمایل به اسکان در بهره برداران افزایش خواهد یافت. همچنین مقایسه نتایج ارزیابی وضعیت مراتع در قبل و بعد از اجرای طرح اسکان تفاوت معنی داری را نشان می دهد. کلمات کلیدی: اسکان عشایر، عوامل اقتصادی – اجتماعی، وضعیت مرتع، مدل رگرسیونی لاجیت، ماکو